- Κρίσνα
- Θεότητα του ινδουισμού. Θεωρείται αβατάρ, δηλαδή ενσάρκωση του θεού Βισνού. Ωστόσο, για πολλούς πιστούς, ο Κ. είναι ο ανώτατος θεός και σωτήρας του κόσμου, μη πεπερασμένος χρονικά και τοπικά. Σύμφωνα με την ινδουιστική παράδοση, ο Κ. καταγόταν από την πατριά Γιαντάβα και είχε γεννηθεί στη Ματούρα από τον Βασουντέβα και την Ντεβάκι. Θείος του ήταν ο βασιλιάς Κάμσα, στον οποίο είχε προφητευθεί ότι θα θανατωνόταν από κάποιον ανιψιό του. Ο Κάμσα διέταξε να σκοτώσουν τους έξι πρώτους γιους της Ντεβάκι, αλλά ο Κ. και ο αδελφός του Μπαλαράμα διασώθηκαν και ανατράφηκαν από τον βοσκό Νάντα. Πολύ γρήγορα φανέρωσε τη θεία του φύση, φονεύοντας τέρατα και δαίμονες και συνάπτοντας ερωτικές σχέσεις με τις βοσκοπούλες (γκόπι) του δάσους Βρινταβάνα, ανάμεσα στις οποίες ευνοούμενή του ήταν η Ράντα (Γκιταγκοβίντα). Μετά τον φόνο του Κάμσα, έγινε βασιλιάς των Γιαντάβα, τους οποίους έφερε στο σημερινό Γκουτζαράτ, όπου παντρεύτηκε τη Ρουκμίνι. Ο Κ. έκανε ηρωικά κατορθώματα, που αναφέρονται στη Μαχαμπαράτα, αλλά δεν μπόρεσε να εμποδίσει την ολοκληρωτική καταστροφή των Γιαντάβα. Γεμάτος θλίψη, αποσύρθηκε στο δάσος, όπου, τρωτός μόνο σε ένα μέρος του ποδιού του, όπως ο ομηρικός Αχιλλέας, τραυματίστηκε τυχαία και θανάσιμα από τον κυνηγό Τζάρας (προσωποποίηση των γηρατειών). Ο Κ. συνδύαζε τους χαρακτήρες του ήρωα-πολεμιστή και του θεού του έρωτα, ενώ ήταν ο κύριος της μπάκτι, δηλαδή της ολοκληρωτικής αφιέρωσης της ψυχής στον θεό. Υπό την ιδιότητά του αυτή, αποτελεί την κεντρική μορφή στις επτά μπαγκαβάτα της σημερινής Ινδίας. «Ο Κρίσνα και η Ράντα κουβεντιάζουν», ρατζπουτική μικρογραφία του 19ου αι. (Εθνικό Ινδικό Μουσείο, Νέο Δελχί). Παιδιά στην Ινδία ντυμένα σαν τον θεό Κρίσνα συμμετέχουν στις εκδηλώσεις για τη γέννηση του ινδουιστή θεού (φωτ. ΑΠΕ).
Dictionary of Greek. 2013.